De tot dusver beschikbare informatie over de geschiedenis van de Familie Hoetjes
/ Hoedjes gaat terug tot ca. 1625. De familie stamt hoofdzakelijk uit de kop van
Noord-Holland in de omgeving Schagen en de Zijpe. Mensen die verwachten dat dat
er adel of rijkdom in de familie voorkomt moeten we jammer genoeg teleurstellen.
Zij bestond voornamelijk uit knechten en dagloners maar toch waren er ook minder
arme familieleden zoals ijzersmeden, boeren, wagenmakers, een dijkbaas en een
kastelein.
De hier beschreven genealogie bestaat uit 4 afzonderlijke takken, die alle vier
doorlopen tot in de huidige tijd. Deze afzonderlijke takken zijn:
1. Gerrit Hoetjes, geboren ca. 1620, waarschijnlijk in of nabij Schagen. Deze familietak is de grootste van de vier en is van oorsprong katholiek. De gehele tak van Gerrit Hoetjes woont nog altijd voornamelijk in Noord-Holland.
2. Pieter Hoetjes, geboren ca. 1650, waarschijnlijk in of nabij Schagen. Deze tak is van oorsprong katholiek, maar later zijn er ook Nederlands Hervormde personen terug te vinden. In deze tak zit o.a. ene Gerrit Hoetjes, die in Breda onder militaire dienst zat en daar is blijven wonen. Zijn nageslacht woont nog altijd in Noord-Brabant. Ook is er vanuit deze tak, zo rond 1900, familie naar Amerika gegaan en er zijn nog steeds Amerikanen met de naam Hoetjes. Het lijkt zeer aannemelijk dat deze tak verwant is aan de eerste, zo zou het kunnen dat deze Pieter een zoon van de bovengenoemde Gerrit Hoetjes is geweest, maar een bewijs hiervoor is tot dusver niet gevonden.
3. Arij Hoetjes, geboren ca. 1660, waarschijnlijk in of nabij Schagen Deze tak is zeer klein te noemen t.o.v. van de eerste 2 familietakken. De personen in deze tak waren van oorsprong gereformeerd en dragen tegenwoordig allen de naam Hoedjes. Er is tot dusver geen relatie gevonden van deze familie met de andere 3 familietakken.
4. Leendert Hoetjes, geboren ca. 1700 te Haarlem? Deze familietak heeft hoogst waarschijnlijk geen relatie met de eerste drie familietakken. Er zijn aanwijzingen dat ene Leendert Hoet(j)ens, afkomstig uit Antwerpen, de stamvader is van deze familietak. Hij duikt op in de kerkboeken van Haarlem, zo rond het jaar 1675. Begin 1800 verhuisde een persoon naar Amsterdam. Deze tak is volledig Nederlands Hervormd. Personen uit deze familietak wonen nu o.a. in Nieuw Zeeland, Haarlem, Amsterdam en Heerhugowaard.
Woonplaatsen
In de doopboeken van de Rooms Katholieke kerk te Schagen (H. Christoforus),
en ook in die van de andere kerken, is veel terug te vinden over de personen.
Bij de doop van de kinderen staat heel vaak vermeld waar men woonde,
bijvoorbeeld: Maartje Cornelis HOETJES, gedoopt (RK) op 20-01-1751 te Schagen
(getuigen: Neeltje Crelis), 'Op Tolke' "Tolke" is een buurtschap ten zuiden
van Schagen.
Of: Den 21 november 1751 sijn Jacob Gerritsz Hoetjes, weduwnaar op de dorpe
onder schagen en maartje Jans weduwe van Noord Scharwoud op Langedijk na hunne
drie huwelijkse voorstellingen soo alhier als volgens betoogh tot Noord Scharwoudt
ontvangen te hebben in den huwelijksen staat bevestigt voor Jan van Voorst en
Claas Braas, schepenen van Schagen, heb ten oorconde bij mij getekend. C. Kerkhoven
"De Dorpen" is ook een buurtschap ten zuiden van Schagen.
Bij vrijwel alle dopelingen staat een nadere woonplaats aanduiding aangegeven. Ook
in de trouw- en begraafregisters worden dergelijke woonplaatsen aangetekend.
o.a. de volgende buurtschappen en woonplaatsen zijn te lezen:
De Stolpen, Polant, Op Tolke, Oude Zijp, Op de Nes, Grootewal, Op de Dorpe,
onder Schagen, In de Hoep, De Keins en Van de Keinsmerbrug. In de onderstaande
kaarten zijn de meeste van die buurtschappen goed terug te vinden.
Kaart van Schagen
Op de bovenstaande kaart ziet u de omgeving van
de gemeente Schagen rond 1860.
Klik hier voor een vergroting
Kaart van de Zijpe
Op
de bovenstaande kaart ziet u de omgeving van
De herkomst en de spelling van de naam Hoetjes / Hoedjes
In Nederland komen veel familienamen voor die eindigen op -jes (Briefjes, Beentjes,
Hartjes, Kleintjes enz) Regionale varianten zijn -kes, -kens, -jens, -gens.
Het verschijnsel beperkt zich niet tot Nederland:
zo kom je in Engeland het achtervoegsel -kins tegen (Atkins, Wilkins etc).
Dit zijn geen verkleiningsuitgangen, zoals wel gedacht wordt,
maar ze zijn terug te voeren op het Latijnse /gens /wat zoveel betekent als
familie of geslacht/. /(In het Engels : kin = familie.)
Caspar Hoetjes betekent dus: Caspar van de familie Hoet, of Caspar, die van Hoet.
Interessant is ook dat de originele naam "Hoetjes"
steeds meer als "Hoedjes" geschreven werd. Deze verandering komt hoofdzakelijk
tot stand door de amtenaren van de burgelijke stand en in de kerken. In deze
tijd konden veel mensen zelf nog niet schrijven zodat zij hun naam gewoon opgaven,
het lag dus aan de ambtenaar of priester hoe de naam werd gedokumenteerd.
Indien u meer informatie over de geschiedenis van de familie Hoetjes of aanvullingen
c.q. correcties aan de stamboom-informatie heeft, hou ik mij aanbevolen. Alle
informatie is welkom!
Caspar Hoetjes
de gemeente de Zijpe rond 1860.
Klik hier voor een vergroting.
Veel familienamen zijn ontstaan uit patroniemen, ook wel vadersnamen genoemd:
namen die verwijzen naar de voornaam van iemands vader en zo de familierelatie
kenbaar maken. Als vaders voornaam Hendrik is, dan is Hendrikszoon het patroniem
van zijn zoon en Hendriksdochter het patroniem van zijn dochter. Het achtervoegsel
-zoon of -dochter werd afgekort of verbasterd: Hendriksz., Hendriksen, Hendriksdr.
Of het werd weggelaten, al dan niet met behoud van de tussen -s: Hendrik(s).
Van de vroege middeleeuwen tot de invoering van de burgerlijke stand in de 19de
eeuw werd het patroniem bij persoonsregistratie gebruikt. Het patroniem kon
destijds de enige achternaam zijn, en van generatie op generatie veranderen,
maar het patroniem kon ook door een familienaam worden gevolgd zoals bij onze
familie. Het patroniem in zijn oorspronkelijke functie verdween bij de invoering van burgerlijke
stand in de eerste helft van de 19de eeuw. De persoonsregistratie bij de burgerlijke
stand wordt beperkt tot het noteren van voornamen en een familienaam, die definitief
in vaststaande spellingsvorm van ouder op kind wordt doorgegeven. Veel patroniemen
zijn bij de invoering van de burgerlijke stand een familienaam geworden. Ze
zijn niet allemaal even gemakkelijk herkenbaar, omdat veel voornamen die aan
de basis van deze familienamen staan niet meer in gebruik zijn.
Lang voordat Napoleon in 1811 via een decreet verkondigde dat iedere inwoner
van het huidige Nederland een achternaam moest hebben, droegen onze voorouders
de naam Hoetjes al.
De herkomst van de naam Hoetjes is niet definitief achterhaald, er bestaat een
theorie dat deze naam van de "Hoetjes mannen" zou komen dit waren
de vroegere matrozen. Of deze theorie klopt mag betwist worden omdat er nagenoeg
geen zeelieden uit onze familie bekend zijn. Ook zou een "Hoet" een
inhoudsmaat of een bossage zijn geweest bij een boerderij. Aangezien de eerste
bekende "Hoetjesen" boeren waren, hou ik het maar op het laatste.
Er is veel te doen geweest over de spelling van de achternaam. Vóór 1800 werd
de naam enkel geschreven als Hoetjes. Na 1800 verandert de naam vaak in Hoedjes,
in de ene gemeente bleef het wat langer bij Hoetjes als in de andere. Voor de
in deze genealogie gehanteerde schrijfwijze van de achternaam is, tot 1811,
gebruik gemaakt van de schrijfwijze, zoals deze in de diverse doop-, trouw-
en begraafboeken van de kerken werd gehanteerd. Na 1811, is de schrijfwijze
gebruikt, zoals deze in de geboorte-akte voor komt. Door de officiele schrijfwijze
van de geboorte-akte over te nemen, komt in sommige gezinnen zowel de naam Hoetjes
als Hoedjes voor. Dit gebeurd vooral tussen 1811 en 1830.
Het familie wapen
Ik krijg af en toe vragen over het familiewapen. Het wapen wat te zien is op
de stamboom site is niet echt en is door mij een aantal jaren geleden ontworpen.
Het mag dan ook niet verwonderen dat onze familie uit knechten en boeren geen eigen
familiewapen hebben. De text "non quam non paratus" betekend "nooit
onvoorbereid" vrij vertaald: "verwacht het onverwachte" en dat past wel bij ons
want wij dragen onze bescherming altijd bij ons, al is het maar in onze naam.